मुंबई : बीएमसीमध्ये भाजपसोबत दोन हात करण्याच्या तयारीत असलेल्या शिवसेनेतील गटबाजीला आम आदमी पक्षामुळे आणखी एक नवी आशा दिसू लागली आहे. काही दिवसांपूर्वी दलित नेते प्रकाश आंबेडकर यांनी उद्धव ठाकरे यांच्या पक्षासोबत राजकीय युती करण्याची घोषणा केली होती. दिल्लीचे मुख्यमंत्री अरविंद केजरीवाल यांनी शुक्रवारी उद्धव ठाकरे यांच्या निवासस्थानी जाऊन त्यांची भेट घेतली. तेव्हा दोन्ही पक्षांमध्ये अशी संभाव्य युती होण्याची शक्यता वर्तवली जात आहे. हे लक्षात ठेवावे की सुरुवातीला आंबेडकरांनी राष्ट्रवादीचे नेते शरद पवार आणि त्यांच्या पक्षासोबत कोणत्याही प्रकारची युती करण्यास नकार दिला होता. ‘वंचित बहुजन आघाडी’शी युती करून आपल्या पक्षाने उद्धव ठाकरेंच्या राष्ट्रवादी काँग्रेस आणि काँग्रेससोबतचे संबंध तोडावेत, असा दबाव त्यांनी कायम ठेवला. पण असे झाले नाही. आघाडीच्या अधिकृत घोषणेच्या वेळी, आंबेडकरांनी काँग्रेस आणि राष्ट्रवादीला व्यापक आघाडीत सामील होण्यासाठी आमंत्रित केले.
उद्धव त्यांच्या वतीने राष्ट्रवादी-काँग्रेसशी चर्चा करतील, असा फॉर्म्युला आहे. आंबेडकरांना राष्ट्रवादीची जशी अ‍ॅलर्जी आहे, तशीच आम आदमी पार्टीनेही राष्ट्रीय पातळीवर काँग्रेसशी अंतर राखले आहे. त्याचा फायदाही त्याला झाला आहे. दिल्लीपाठोपाठ पंजाबमध्ये काँग्रेसच्या पराभूत झाल्याने ‘आप’ वरचढ ठरलं आहे. तसे, ‘आप’ने मुंबई महापालिकेची निवडणूक लढवण्याची घोषणा आधीच केली आहे, पण या निवडणुका स्वबळावर लढवून काही करिष्मा दाखवता येईल, अशी स्थिती निर्माण झालेली नाही. त्याला जोडीदाराची गरज भासू शकते.
डावेही येतील सोबत!
भाजपच्या विरोधात शिवसेनेच्या धुरीणावर तयार होत असलेल्या या मेळाव्यानंतर फारसे पर्याय उरलेले नाहीत. डाव्या नेत्यांनी उद्धव यांची भेट घेऊन त्यांच्यात जवळीक वाढण्याचे संकेत दिले आहेत. समाजवादी पक्ष थोडा ताणलेला आहे, पण तो आधीच आघाडीचा एक भाग आहे. शेवटी समता पक्षापासून जनता दलापर्यंतचे वेगवेगळे गटही या धुरीणावर एकत्र आल्यास राजकीय विश्लेषकांना आश्चर्य वाटणार नाही. AAP ला उर्वरित AIMIM सोबत युती करण्यात अडचण येऊ शकते कारण त्याला सध्या मुस्लिम बहुल भागात जो प्रतिसाद मिळत आहे. त्या ठिकाणी जागांची चर्चा सुरूच राहणार आहे.
काय आहे मुंबईचे राजकीय समीकरण?
बंगालमध्ये ममता बॅनर्जी विरुद्ध भाजप, पंजाबमध्ये आप आणि बिहारमध्ये तेजस्वी यादव यांच्या बाजूने दिसणारे ध्रुवीकरण पाहता मुंबईतील लढतही उद्धव ठाकरे यांच्याभोवती फिरली तर नवल वाटायला नको. शिवसेना फोडून पक्षाचे नाव हिसकावून घेण्याची रणनीती भाजपच्या बाजूने जात असल्याचे दिसत असले तरी शिवसेनेच्या शाखांमध्ये मात्र अशी फूट पडताना दिसत नाही. मुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे यांनीही मुंबईतील शिवसेनेच्या इमारतीला आव्हान देण्याऐवजी ठाण्यात आपल्या पक्षाचे मुख्यालय करण्याचा निर्णय घेतला आहे. तसे, शिंदे यांच्याशिवाय दलित नेते रामदास आठवले हे भाजपसोबत ढालीसारखे उभे आहेत.
राज ठाकरे यांचा पक्ष मनसे असल्याची चर्चा अनेक दिवसांपासून सुरू होती, मात्र आता युती करताना मनसेला मोठी शक्ती म्हणून स्वीकारून शिंदे यांचा पक्ष छोटा दाखवण्याची जोखीम पत्करणार की नाही, असे नवे संकट उभे राहिले आहे. अशा स्थितीत मनसेपासून स्वतंत्रपणे निवडणूक लढवणे आणि उद्धव यांच्या पक्षाची मते तोडणे, हे समीकरण अधिक फायदेशीर ठरणार असल्याचे बोलले जात आहे. उंट कोणत्या बाजूला बसेल, हे येणारा काळच सांगेल.
