महामारीच्या तीन वर्षानंतर भारतीय अर्थव्यवस्थेची काय आहे स्थिती…

नवी दिल्ली : मार्च 2020 चा महिना कोण विसरू शकेल. कोरोना महामारीचा उद्रेक झाल्यामुळे 22 मार्च रोजी जनता कर्फ्यू लागू करण्यात आले आणि 24 मार्च रोजी प्रथमच लॉकडाऊन करण्यात आले. यानंतर, लॉकडाऊनचा कालावधी ज्याने देशातील आर्थिक घडामोडींवर वाईट परिणाम केला. त्याच वेळी अर्थव्यवस्था नकारात्मक क्षेत्रात गेली. कंपन्यांच्या व्यवसायावरही याचा नकारात्मक परिणाम दिसून आला. त्यामुळे लाखो लोकांच्या नोकऱ्या गेल्या. कोविड महामारीच्या त्या कालावधीला तीन वर्षे झाली आहेत. अशा परिस्थितीत, कोरोना महामारीमुळे लॉकडाऊनच्या निर्णयाचा परिणाम जवळपास 1000 दिवसांनंतर म्हणजेच तीन वर्षांनंतरही अर्थव्यवस्थेवर आणि सामान्य माणसांवर किती खोलवर झाला आहे, याचे मूल्यांकन करणे आवश्यक आहे.

ईएमआयच्या ओझ्याचा फटका सर्वसामान्यांना बसला आहे
अर्थतज्ज्ञ एस. व्यंकटेश म्हणतात की लॉकडाऊनचा अर्थव्यवस्थेसह सामान्य माणसावरही वाईट परिणाम झाला. पहिला मोठा परिणाम म्हणजे कर्जे महाग झाली. ज्या देशात 70 ते 80 टक्के जीवनावश्यक वस्तू कर्जावर म्हणजेच ईएमआयवर खरेदी केल्या जातात, त्याचा लोकांच्या खिशावर काय परिणाम झाला असेल याचा अंदाज बांधता येतो. जागतिक स्तरावर कच्चा माल महाग झाला. त्यामुळे भारतात भाजीपाला, डाळी, गहू आणि इतर खाद्यपदार्थांच्या किमती वाढतच गेल्या. किचनचे बजेट बिघडले. उत्पन्न घटले. त्यातून सामान्य माणूस अजूनही सावरण्याचा प्रयत्न करत आहे.

युक्रेन युद्धाला आग लागली
भारत कोरोना महामारीतून सावरण्याचा प्रयत्न करत असताना रशिया आणि युक्रेनमध्ये युद्ध सुरू झाले. त्यामुळे महागाईने सर्वसामान्यांचे कंबरडे मोडले आहे. अर्थव्यवस्था पुनरुज्जीवित करण्याऐवजी ती आणखी मागे ढकलली. तज्ञांच्या मते, युक्रेन युद्ध आणखी किमान दोन वर्षे मागे ढकलले गेले आहे. पुरवठा साखळी पूर्णपणे विस्कळीत झाली. असे असूनही दोन्ही देशांमधील युद्ध अजूनही पूर्णपणे थांबलेले दिसत नाही. त्यामुळे महागाई कमी होणे अजून दूरच दिसत आहे.

भारत वेगाने बाहेर आला
हे सर्व असूनही, भारताने आर्थिक वेगवान गती पकडली आहे. सर्व अडचणी असूनही भारताचा विकास आणि आर्थिक गती अबाधित राहिली. इंडस्ट्री चेंबर असोचेमचे महासंचालक दीपक सूद म्हणतात की, आर्थिक गती वाढवण्यासाठी सरकारने उचललेली पावले आर्थिक घडामोडींना पुन्हा रुळावर आणण्यासाठी मदत करत आहेत. उद्योग आणि सर्वसामान्यांच्या सहकार्याने भारतात ज्या पद्धतीने आर्थिक घडामोडी पुन्हा रुळावर आल्या आहेत, ते कौतुकास्पद आहे. आजच्या तारखेला भारताची अर्थव्यवस्था एवढ्या उंचीवर पोहोचली आहे की ती कोणत्याही आव्हानाला सामोरे जाण्यास तयार आहे.

आव्हाने राहतील
SKI कॅपिटल व्हेंचर्सचे प्रमुख नरेंद्र वाधवा म्हणतात की लॉकडाऊननंतर अनेक क्षेत्रे पूर्वपदावर आली आहेत, परंतु अनेक क्षेत्रांमध्ये आव्हाने कायम आहेत. लघुउद्योग अद्याप पूर्णपणे रुळावर आलेले नाहीत. रोजगार अजूनही समाधानकारक पातळीवर आलेला नाही. विशेष म्हणजे, रोजगाराची स्थिती अद्याप कोरोनापूर्व पातळीपर्यंत पोहोचलेली नाही.

या गोष्टींनी मला रडवले
मार्च 2020 ते मार्च 2023
रेपो दर 4 टक्क्यांवरून 6.50 टक्के

• गृहकर्जावरील व्याज 7.15 ते 7.65 टक्के 8.75 ते 9.10 टक्के
• रुपया मूल्य 75.16 82.21
  पेट्रोल 69.59 रु. ९६.७२ रु.
  डिझेल 62.29 रु. ८९.६२ रु.
• दूध (टोन्ड) रु. 42.29. ५३.०० रु.
• मोहरीचे तेल रु.117.95. 120 रु.
  पाव रु.20. २५ रु.
• सोने (10 ग्रॅम) 43,335 रु. 59,680 रु