पाकिस्तानला पाठिंबा देणाऱ्या ‘या’ देशांसोबत भारतीय व्यापाऱ्यांनी बंद केला व्यवसाय

नवी दिल्ली : तुर्किये आणि अजरबैजानने पाकिस्तानला पाठिंबा देत भारताच्या ‘ऑपरेशन सिंदूर’ अंतर्गत पाकिस्तानातील आतंकी ठिकाणांवर केलेल्या हल्ल्यांची निंदा केल्याने भारतासोबतच्या व्यापारी संबंधांवर तणाव निर्माण होण्याची शक्यता आहे. यामुळे देशभरात तुर्कियेच्या वस्तू आणि पर्यटनावर बहिष्कार टाकण्याची मागणी जोर धरू लागली आहे. ईझमायट्रिप आणि इक्सिगो सारख्या ऑनलाइन प्रवास मंचांनी या देशांच्या प्रवासाविरोधात सल्ला जारी केला आहे, तर भारतीय व्यापाऱ्यांनी तुर्कियेचे सफरचंद, संगमरमर यांसारख्या उत्पादनांचा बहिष्कार सुरू केला आहे.

२२ एप्रिल रोजी काश्मीरमधील पहलगाम येथे झालेल्या दहशतवादी हल्ल्यानंतर भारताने ७ मे रोजी ‘ऑपरेशन सिंदूर’ सुरू करत पाकिस्तान आणि पाकव्याप्त काश्मीरमधील नऊ दहशतवादी ठिकाणे उद्ध्वस्त केली. पाकिस्तानच्या प्रत्युत्तरातील आक्रमणाला या मोहिमेद्वारे प्रत्युत्तर देण्यात आले. गेल्या शनिवारी (१० मे) सायंकाळी ५ वाजेपासून भारत आणि पाकिस्तानने जमीन, हवा आणि समुद्रावरील सर्व गोळीबार आणि सैन्य कारवाया थांबवण्यावर सहमती दर्शवली. या संघर्षादरम्यान, पाकिस्तानने भारतीय सैन्य प्रतिष्ठानांना लक्ष्य करण्यासाठी तुर्कियेच्या ड्रोनचा वापर केल्याचा असफल प्रयत्न केला. तुर्किये आणि अजरबैजानने भारताच्या या कारवाईची निंदा केली.

भारत-तुर्किये व्यापार

एप्रिल २०२४ ते फेब्रुवारी २०२५ दरम्यान भारताने तुर्कियेला ५.२ अब्ज डॉलरची निर्यात केली, जी २०२३-२४ मध्ये ६.६५ अब्ज डॉलर होती. ही भारताच्या ४३७ अब्ज डॉलरच्या एकूण निर्यातीच्या १.५% आहे. भारत तुर्कियेला खनिज इंधन आणि तेल (२०२३-२४ मध्ये ९६ कोटी डॉलर), विद्युत यंत्रसामग्री, वाहने, सेंद्रिय रसायने, औषधे, प्लास्टिक, रबर, कापूस, कृत्रिम तंतू, लोह आणि पोलाद निर्यात करतो.

तुर्कियेकडून भारताने एप्रिल २०२४ ते फेब्रुवारी २०२५ मध्ये २.८४ अब्ज डॉलरची आयात केली, जी २०२३-२४ मध्ये ३.७८ अब्ज डॉलर होती. ही भारताच्या ७२० अब्ज डॉलरच्या एकूण आयातीच्या ०.५% आहे. तुर्कियेकडून भारत संगमरमर, ताजे सफरचंद (१ कोटी डॉलर), सोने, भाजीपाला, चुनखडी, सिमेंट, खनिज तेल (२०२३-२४ मध्ये १.८१ अब्ज डॉलर), रसायने, नैसर्गिक मोती, लोह आणि पोलाद आयात करतो.

भारत-अजरबैजान व्यापार

एप्रिल २०२४ ते फेब्रुवारी २०२५ मध्ये भारताने अजरबैजानला ८.६० कोटी डॉलरची निर्यात केली, जी २०२३-२४ मध्ये ८.९६ कोटी डॉलर होती. ही भारताच्या एकूण निर्यातीच्या ०.०२% आहे. भारत अजरबैजानला तंबाखू (२०२३-२४ मध्ये २.८६ कोटी डॉलर), चहा, कॉफी, धान्य, रसायने, प्लास्टिक, रबर, कागद आणि सिरॅमिक उत्पादने निर्यात करतो.

अजरबैजानकडून भारताने एप्रिल २०२४ ते फेब्रुवारी २०२५ मध्ये १९.३ कोटी डॉलरची आयात केली, जी २०२३-२४ मध्ये ७.४ लाख डॉलर होती. ही भारताच्या एकूण आयातीच्या ०.०००२% आहे. भारत अजरबैजानकडून पशुखाद्य, सेंद्रिय रसायने, आवश्यक तेले, इत्र आणि कच्ची चर्म उत्पादने आयात करतो.

हेही वाचा –  परराष्ट्रमंत्री एस. जयशंकर यांच्या सुरक्षेत वाढ, ताफ्यात दोन बुलेटप्रूफ वाहने दाखल

द्विपक्षीय संबंध आणि भारतीय समुदाय

भारत आणि तुर्कियेदरम्यान १९७३ मध्ये द्विपक्षीय व्यापार करार झाला, तर १९८३ मध्ये आर्थिक आणि तांत्रिक सहकार्यासाठी संयुक्त आयोग स्थापन झाला. २०२३ मध्ये भारत अजरबैजानच्या कच्च्या तेलाचा तिसरा सर्वात मोठा खरेदीदार होता. सध्या तुर्कियेत सुमारे ३,००० भारतीय नागरिक, त्यापैकी २०० विद्यार्थी, तर अजरबैजानमध्ये १,५०० हून अधिक भारतीय समुदाय आहे.

भारतातील संताप आणि बहिष्कार

तुर्किये आणि अजरबैजानच्या पाकिस्तान समर्थनामुळे भारतात संताप वाढला आहे. गाझियाबादमधील सहिबाबाद फळ बाजारातील व्यापाऱ्यांनी तुर्कियेच्या उत्पादनांवर, विशेषतः सफरचंदांवर बहिष्कार टाकला आहे. पुण्यातील मसाले आणि सुकामेवा संघटनेने तुर्कियेचे जर्दाळू आणि हेझलनट्स आयात न करण्याचा निर्णय घेतला आहे. भारतीय प्रवाशांनीही तुर्किये आणि अजरबैजानच्या प्रवास बुकिंग ६०% कमी केली, तर रद्दीकरणात २५०% वाढ झाली आहे.

१६ मे रोजी दिल्लीत प्रमुख उद्योगपतींची परिषद होणार असून, तुर्किये आणि अजरबैजानसोबत व्यापारी संबंध तोडण्याबाबत चर्चा होईल, असे भाजप खासदार आणि कॉन्फेडरेशन ऑफ ऑल इंडिया ट्रेडर्सचे सरचिटणीस प्रवीण खंडेलवाल यांनी सांगितले.

महाईन्यूज-X वर फॉलो करा : महाईन्यूजला instagram वर फॉलो करा