महाशिवरात्रीपूर्वी भीमाशंकर ज्योतिर्लिंगावरून वाद, हिमंताच्या जाहिरातीवर शिंदे आणि फडणवीसांचे मौन…

पुणेः आसाम आणि महाराष्ट्रामध्ये ज्योतिर्लिंगावरून वाद निर्माण झाला आहे. आसाम सरकारने मंगळवारी एक जाहिरात प्रसिद्ध करून देशातील सहावे ज्योतिर्लिंग भीमाशंकर आसाममध्ये असल्याचा दावा केला आहे. यावर महाराष्ट्र काँग्रेसने तीव्र प्रतिक्रिया दिली आहे. आसाममधील भाजप सरकारने शतकानुशतके हिंदू धर्माचे केंद्र असलेल्या ज्योतिर्लिंगाची बॉम्ब उडवल्याचा आरोप काँग्रेसने केला आहे. पक्षाचे नेते सचिन सावंत यांनी म्हटले आहे की, आतापर्यंत भाजपची इतर राज्य सरकारे महाराष्ट्रातील गुंतवणूकदारांना लुटत होती, आता धार्मिक केंद्र हिसकावून घेण्याचे प्रयत्न सुरू आहेत. महाराष्ट्रात आक्षेप घेण्याचे कारण काय आहे आणि आसाम हा दावा का करत आहे ते जाणून घेऊया.

कोणती आणि किती ज्योतिर्लिंगे आहेत?
हिंदू धर्मात ज्योतिर्लिंगांना खूप महत्त्व आहे. असे मानले जाते की जेव्हा जेव्हा भगवान शिव मानवांच्या अखंड भक्ती आणि प्रेमाने प्रसन्न झाले, तेव्हा त्यांनी स्वतः प्रकट होऊन आशीर्वाद दिले आणि तेथे त्यांचे प्रतीक (ज्योतिर्लिंग) स्थापित केले. देशात सध्या अशी १२ ज्योतिर्लिंगे आहेत, ज्यात गुजरातमधील सोमनाथ आणि नागेश्वर, आंध्र प्रदेशातील मल्लिकार्जुन, मध्य प्रदेशातील महाकालेश्वर आणि ओंकारेश्वर, उत्तराखंडमधील केदारनाथ, महाराष्ट्रातील भीमाशंकर, घृष्णेश्वर आणि त्र्यंबकेश्वर, उत्तर प्रदेशातील बाबा विश्वनाथ, उत्तर प्रदेशातील बाबा विश्वनाथ. झारखंड आणि तामिळनाडू. रामेश्वरममध्ये आहे.

आसाम सरकारचा दावा काय?
आसाम सरकारच्या जाहिरातीत असे म्हटले आहे की गुवाहाटी येथील भीमाशंकर ज्योतिर्लिंग विमानतळापासून पम्ही रस्त्याने केवळ 18 किमी अंतरावर आहे. श्री भीमाशंकर हे आसाम राज्यातील डाकिनी टेकडीच्या पायथ्याशी असलेल्या गुवाहाटी येथील पामोही येथील बारा ज्योतिर्लिंगांपैकी सहावे ज्योतिर्लिंग आहे. आसामच्या मुख्यमंत्र्यांनी एका जाहिरातीद्वारे महाशिवरात्रीनिमित्त आयोजित कार्यक्रमात भाविकांनी मोठ्या संख्येने यावे, असे आवाहन केले आहे. एका जाहिरातीमध्ये मुख्यमंत्री हिमंता विश्व शर्मा यांनी लोकांना 18 फेब्रुवारी रोजी महाशिवरात्रीच्या अध्यात्मात तल्लीन होण्याचे निमंत्रण दिले आहे.

महाराष्ट्रात आक्षेप का?
भाजप सरकारला महाराष्ट्रातील उद्योगांसह महत्त्वाची तीर्थक्षेत्रे बळकावायची आहेत, असे ट्विट महाराष्ट्र काँग्रेसचे नेते सचिन सावंत यांनी केले आहे. आसाममधील भाजप सरकारच्या या निर्णयाला आमचा विरोध आहे. महाराष्ट्राच्या शिंदे-फडणवीस सरकारने या प्रश्नावर आपली भूमिका तात्काळ स्पष्ट करावी आणि आसामच्या या निंदनीय कृत्याचा निषेध करावा, अशी मागणी त्यांनी केली आहे. तर दुसरीकडे महाराष्ट्रातील भीमाशंकर देवस्थानचे मुख्य पुजारी मधुकर शास्त्री गावंडे म्हणाले की, आसाम सरकार जे सांगते त्यावर कोणीही विश्वास ठेवू नये. राष्ट्रवादीच्या खासदार सुप्रिया सुळे यांनी आसाम सरकारचा निषेध करताना आसाम सरकार जे काही करत आहे ते अस्वीकार्य आणि निराधार असल्याचे म्हटलं आहे.

भीमाशंकर हे दुर्गम तीर्थक्षेत्र का मानले जाते?
देशातील १२ ज्योतिर्लिंगांपैकी महाराष्ट्रातील पुणे जिल्ह्यातील भीमाशंकर मंदिर प्रसिद्ध आहे. भीमा नदीच्या उगमस्थानी घनदाट जंगलात हे तीर्थक्षेत्र आहे. सह्याद्रीच्या डोंगररांगेत चढून गेल्यावर ३२५ पायऱ्या उतरून येथे पोहोचते. वनक्षेत्र घोषित केल्यामुळे घाट पार करून वरच्या टेकडीवर गेल्यावर तेथे राहण्यासाठी चांगली व्यवस्था नाही. यात्रेकरूंसाठी दुर्गम, या तीर्थक्षेत्रातील यात्रेकरूंची संख्या राज्यातील इतर ज्योतिर्लिंगांच्या तुलनेत तुलनेने कमी आहे.

भीमाशंकर ज्योतिर्लिंगावर शिंदे-फडणवीस गप्प का?
भीमाशंकर ज्योतिर्लिंग हे महाराष्ट्राऐवजी आसाममध्ये असल्याच्या दाव्यावरून गदारोळ झाला आहे. अनेक धर्मपंडितांनी शिवपुराणातील विविध धर्मग्रंथ पुरावे म्हणून मांडले आहेत, तर महाराष्ट्रातील भाजप नेते मात्र या विषयावर बोलणे टाळताना दिसत आहेत. ज्योतिर्लिंगाचा मुद्दा उपस्थित करणारे काँग्रेस नेते सचिन सावंत यांनी थेट महाराष्ट्राचे मुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे आणि उपमुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांच्यावर निशाणा साधला आहे. एवढ्या संवेदनशील विषयावर शिंदे-फडणवीस गप्प का? आसामचे मुख्यमंत्री हिमंता बिस्वा सरमा यांच्याशी करार झाला आहे का? महाराष्ट्राचे हे प्राचीन तीर्थक्षेत्र आसामला विकले गेले आहे का?