मुंबईः केरळमध्ये मंकीपॉक्सचे दोन रुग्ण आढळल्यानंतर या संदर्भात सर्वेक्षण, प्रतिबंध आणि नियंत्रणासाठी सतर्क राहाण्याचा इशारा राज्याच्या आरोग्य विभागाने दिला आहे. ‘हा आजार ऑर्थोपॉक्स या डीएनए प्रकारच्या विषाणूमुळे होतो. काही प्रकारच्या खारी आणि उंदीर हे या विषाणूचे नैसर्गिक स्रोत आहेत. हा आजार सौम्य स्वरूपाचा असून रुग्ण दोन ते चार आठवड्यामध्ये बरा होता. मात्र, लहान मुलांमध्ये तसेच इतर काही रुग्णांमध्ये तो गंभीर स्वरूप धारण करू शकतो. या आजाराचा मृत्यूदर हा तीन ते सहा टक्के आहे. या आजाराचा प्रसार टाळणे म्हणजे त्या रुग्णाला वाळीत टाकणे नव्हे,’ असे आरोग्य विभागाने म्हटले आहे.
मंकीपॉक्सचा केवळ एक रुग्णदेखील संसर्ग पसरवण्यासाठी कारणीभूत ठरू शकतो. या रुग्णाचे सर्वेक्षण हे प्रतिसाद पथकामार्फेत करण्यात यावे तसेच, या रुग्णांचे प्रयोगशाळेतील नमुने हे राष्ट्रीय विषाणू विज्ञान संस्था, पुणे यांना पाठवण्यात यावे असे निर्देश देण्यात आले आहेत. प्रत्येक बाधित रुग्णाच्या जवळच्या संपर्कातील व्यक्तीचे सर्वेक्षण करणे आवश्यक आहे. ज्या शहरामध्ये आंतरराष्ट्रीय विमानतळ आहे तेथील आरोग्य विभागाने विमानतळ आरोग्य अधिकाऱ्यांशी समन्वय ठेवावा. संशियत रुग्णांना विलगीकरणासाठी आवश्यक ती यंत्रणा उभारावी, अशा सूचना करण्यात आल्या आहेत.
प्रत्येक रुग्णालयामध्ये त्वचा व गुप्तरोग विभाग, औषध आणि बालरोग विभागातील सर्वेक्षणावर भर देण्याची गरज असून गोवर, रुबेला सर्वेक्षण करणाऱ्या पथकांची मदत घेण्यात यावी, राष्ट्रीय एड्स नियंत्रण कार्यक्रमातील जोखमीच्या लोकसंख्येच्या नियमित सर्वेक्षणातील माहितीचा वापर करावा, असे निर्देश देण्यात आले आहेत. या आजारामध्ये इतर संसर्ग, न्युमोनिया, सेप्सिस तसेच दृष्टिपटलाचा संसर्ग होण्याची शक्यता असते. संशयित रुग्णाचे नमुने घेताना पीपीई संचाचा वापर करावा, असेही विभागाने म्हटले आहे.
या रुग्णाला विलगीकरण कक्षात किंवा घरच्या घरी वेगळ्या खोलीमध्ये ठेवणे गरजेचे आहे. या ठिकाणी स्वतंत्र वायूविजन व्यवस्था असावी. रुग्णाने तिहेरी पदरी मास्क लावणे गरजेचे आहे. रुग्णाच्या त्वचेवरील फोड अथवा पुरळ पूर्णपणे बरी होईपर्यंत त्याला विलगीकरणामध्ये ठेवणे गरजेचे आहे, असेही विभागाने स्पष्ट केले. अंगावर पुरळ उठण्यापूर्वी एक ते दोन दिवसांपासून ते त्वचेवरील फोडांवरील खपल्या पडेपर्यंत किंवा ते पूर्णपणे मावळेपर्यंत बाधित रुग्ण हा इतर व्यक्तींसाठी संसर्गजन्य असतो.
प्रसार कसा होतो?
-थेट शारीरिक संपर्क, शरीर द्रव, लैंगिक संपर्क, जखम, घाव यांतील स्राव.
– बाधित व्यक्तीने वापरलेल्या कपड्यामार्फत.
– बाधित व्यक्तीचा दीर्घकाळ संपर्क आल्यास श्वसनमार्गातून बाहेर पडणाऱ्या थेंबावाटे.
– बाधित प्राणी चावल्यामुळे किंवा बाधित प्राण्याचे मांस न शिजवता खाल्ल्याने
