माझ्याकडून मिछमी दुक्कडम… शेवटी पंतप्रधान मोदींनी कोणाची आणि कशासाठी मागितली माफी?
नवी दिल्ली : देशाने आणखी एक नवा इतिहास रचला आहे. सर्व खासदारांनी जुन्या संसदेला निरोप देऊन नव्या संसदेत प्रवेश केला. नवी इमारत असेल तर भावनाही नवी असावी, असे आवाहन यावेळी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी केले. गणेश चतुर्थी आणि संवत्सरी या मुहूर्तावर नवीन संसदेचे उद्घाटन झाले आहे, त्यामुळे या दोन्ही सणांच्या मूळ भावना आपण कायमस्वरूपी आत्मसात केल्या पाहिजेत, असे ते म्हणाले. संवत्सरी सणाचा दाखला देत पंतप्रधान मोदींनी जाणूनबुजून किंवा अजाणतेपणाने केलेल्या चुकांबद्दल खासदार आणि देशवासीयांची माफीही मागितली. माझ्याकडून सगळ्यांना ‘मिच्छामि दुक्कडम’ असे ते म्हणाले.
नवीन संसद भवनातून पंतप्रधान मोदींचे मिचामी दुक्कडम
पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी नवीन संसदेतील आपल्या पहिल्या भाषणात जैन धर्माशी संबंधित असलेल्या ‘मिच्छामि दुक्कडम’ या भावनेचा उल्लेख केला. ते म्हणाले, ‘आज संवत्सरी सणही आहे. ही स्वतःच एक अद्भुत परंपरा आहे. एक प्रकारे या दिवसाला क्षमेचा सण असेही म्हणतात. आज मिच्छामि दुक्कडम् म्हणण्याचा दिवस आहे. तुमच्या विचारातून, कृतीतून किंवा शब्दांतून जाणूनबुजून किंवा नकळत कोणाचे मन दुखावले असेल तर क्षमा मागण्याची संधी हा सण आहे. माझ्याकडूनही, पूर्ण नम्रतेने, मनापासून, मीचमी दुक्कडम तुम्हा सर्वांना, सर्व संसद सदस्यांना आणि देशवासियांना.
ते पुढे म्हणाले, ‘आज आपण नवीन सुरुवात करत असताना भूतकाळातील प्रत्येक कटुता विसरून पुढे जावे लागेल. या भावनेने आपण इथून जे काही करतो ते आपल्या आचरणातून, आपल्या शब्दातून, आपल्या संकल्पातून देशासाठी, देशातील प्रत्येक नागरिकासाठी प्रेरणास्रोत बनले पाहिजे आणि ही जबाबदारी पार पाडण्यासाठी आपण सर्वांनी सर्वतोपरी प्रयत्न केले पाहिजेत. ‘
पक्षपाती भावनांच्या वरती उठण्याचे आवाहन
पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी खासदारांना राष्ट्रहितासाठी पक्षीय भावनेपेक्षा वरचेवर वागण्याचे आवाहन केले आहे. ते म्हणाले, ‘यत् भवो, तत् भवति. म्हणजे आपल्याला जे वाटते ते घडते. आपल्या भावना कशाही असतील, आपण तसे होऊ. इमारत बदलली आहे, भावना देखील बदलल्या पाहिजेत, भावना देखील बदलल्या पाहिजेत. ही संसद पक्षहितासाठी नाही. आपल्या राज्यघटनेच्या निर्मात्यांनी अशी पवित्र संस्था कोणत्याही पक्षाच्या हितासाठी नाही, तर केवळ देशहितासाठी निर्माण केली.
मिच्छामि दुक्कडम् चा अर्थ जाणून घ्या
‘मिच्छामि दुक्कडम’ जैन धर्माशी निगडीत आहे हे लक्षात ठेवा. श्वेतांबर समाज दरवर्षी आठ दिवसांचा पर्युषण उत्सव ‘अष्टह्निका’ या नावाने साजरा करतो. ‘जागतिक मैत्री दिन’ म्हणजेच संवत्सरी सण पर्युषण सणादरम्यान साजरा केला जातो. या उत्सवाच्या शेवटी, जैन धर्माचे सर्व अनुयायी एकमेकांना क्षमा मागतात. जैनांचा दिगंबरा संप्रदाय ‘उत्तम क्षमा’ आणि श्वेतांबरा संप्रदाय ‘मिछामि दुक्कडम्’ म्हणत जाणूनबुजून किंवा नकळत झालेल्या चुकीबद्दल एकमेकांची क्षमा मागतो. मिछमी दुक्कडम् हा प्राकृत भाषेतील शब्द आहे. मिछमी म्हणजे क्षमा तर दुक्कडम म्हणजे वाईट कृत्ये. अशाप्रकारे, मिछमी दुक्कडम् म्हणजे – वाईट कृत्यांसाठी क्षमेची प्रार्थना होय.
