रेल्वे प्रवाशांच्या तक्रारी दूर होणार, रेल्वे आणणार नवीन धोरण… जाणून घ्या काय आहे प्रवासी सेवा करार

मुंबई : भारतीय रेल्वे दिल्ली, मुंबई, हरियाणा, उत्तर प्रदेशसह संपूर्ण देशात नवीन धोरण लागू करणार आहे. हे नवीन धोरण म्हणजे प्रवासी सेवा करार. रेल्वेच्या या नव्या धोरणामुळे रेल्वेने प्रवास करणाऱ्या प्रवाशांना मोठा दिलासा मिळणार आहे. त्यासाठी अधिकारी नियोजन करत आहेत.रेल्वे प्रवाशांच्या सर्वात मोठ्या तक्रारींची दखल घेत भारतीय रेल्वे लवकरच नवीन धोरण लागू करणार आहे. ट्रेनमधील स्वच्छता, घाणेरडे ब्लँकेट आणि चादरी आणि खराब अन्न यासारख्या तक्रारींचे निवारण करण्यासाठी, रेल्वेने प्रवासी सेवा करार (YSA) नावाचे नवीन धोरण तयार केले आहे. याची सुरुवात दिल्ली विभागातून केली जात आहे, नंतर टप्प्याटप्प्याने देशभरातील सर्व विभागीय रेल्वेंमध्ये याची अंमलबजावणी केली जाईल.

प्रवासी सेवा करार म्हणजे काय
कॅटरिंगपासून ते ट्रेनमधील साफसफाईपर्यंतची सर्व कामे एकाच एजन्सीला देण्यासाठी नवीन संयुक्त धोरण तयार करण्यात आले आहे. याला प्रवासी सेवा करार (YSA) असे नाव देण्यात आले आहे. यामध्ये केटरिंग (पॅन्ट्री), ऑन बोर्ड हाऊस कीपिंग (ओबीएचएस), लिनन आणि जाहिराती ही सर्व कामे एकाच एजन्सीला दिली जातील. ट्रेनच्या बाहेर आणि आत जाहिराती लावण्यापासून ते स्वच्छतागृहे आणि केटरिंग सेवेपर्यंत सर्व जबाबदारी एकच कंपनी असेल. बोर्डाने ९ मार्च २०२३ रोजी लिहिलेल्या पत्रात हे धोरण अंतिम टप्प्यात असल्याचे सांगण्यात आले.

245 गाड्यांपासून सुरुवात
आतापर्यंत गाड्यांमधील खानपान सेवांसाठी कंत्राटदार नेमण्याची जबाबदारी इंडियन रेल्वे केटरिंग अँड टुरिझम कॉर्पोरेशन (IRCTC) कडे होती. YSA च्या संयुक्त धोरणानुसार, IRCTC ऐवजी, रेल्वे बोर्ड खानपान आणि इतर सेवांसाठी कंत्राटदार नियुक्त करेल. बोर्डाने दिल्लीला जाणाऱ्या आणि जाणाऱ्या सुमारे 245 ट्रेनची यादी तयार केली आहे, ज्यामध्ये झोनल रेल्वे किंवा IRCTC जुने करार संपल्यानंतर कोणतेही नवीन करार करणार नाहीत. या गाड्यांमध्ये मुंबई ते दिल्ली धावणाऱ्या सर्व तेजस राजधानी, दुरांतो आणि गरीब रथ ट्रेनची नावे आहेत. या सर्व गाड्यांमधील तागाचे कपडे धुण्याचे कंत्राट लवकरच संपणार आहे.

तात्पुरत्या करारामुळे त्रास वाढेल
आत्तापर्यंत IRCTC ट्रेनमध्ये केटरिंग सेवांचे कंत्राट देत आहे, तर ओबीएचएस आणि लिनेन वॉशिंग इत्यादींचे कंत्राट विभागीय रेल्वेने केले होते. दोन्ही एजन्सींनी वेगवेगळ्या कंत्राटदारांना वेगवेगळ्या कालावधीसाठी कंत्राटे दिली आहेत. बोर्डाच्या एका अधिकाऱ्याला प्रवासी सेवा करार करण्यासाठी सर्व करार पूर्ण होण्याची प्रतीक्षा करावी लागेल. ज्या गाड्यांमध्ये एक किंवा दोन सेवा करार संपुष्टात येणार आहेत, तेथे तात्पुरते करार दिले जातील. तात्पुरत्या कराराच्या काळात तक्रारी वाढू शकतात, असे या अधिकाऱ्याने सांगितले.

रेल्वे एडवर तक्रारींचा ढीग
प्रवाशांच्या मदतीसाठी, रेल्वेने Rail Madad नावाचे एक ऑनलाइन प्लॅटफॉर्म तयार केले आहे, ज्याचे अॅप देखील उपलब्ध आहे. एप्रिल 2022 ते ऑक्टोबर 2022 पर्यंत रेल्वेकडे या अॅपवर स्वच्छतेशी संबंधित एकूण 1,21,754 लाख तक्रारी प्राप्त झाल्या होत्या. या तक्रारी रेल्वेच्या सर्व 16 झोनशी संबंधित होत्या. सर्वाधिक तक्रारी पश्चिम रेल्वेकडून 19,186, त्यानंतर उत्तर रेल्वे 14,826 आणि ईशान्य फ्रंटियर रेल्वे (NFR) 10,996 होत्या. सूत्रांनी दिलेल्या माहितीनुसार, तक्रारींची संख्या वाढल्याने आणि खानपान सेवेमध्ये IRCTC कडून 5 वर्षांपर्यंतचे कंत्राट दिल्याने रेल्वेला नवीन धोरणाचा विचार करावा लागला. या धोरणाची ब्लू प्रिंट गेल्या वर्षीच तयार करण्यात आली होती.