पुतण्या फिरकीपटू तर काका क्रिकेट बोर्डाचे गुरू, जाणून घ्या शरद पवार-अजित पवारांचे पॉवरफुल कुटुंब

मुंबई: शरद पवार कधी अतिशय आवश्यक असतात तर कधी मजबुरी. देशातील इतर राजकीय घराण्याप्रमाणेच महाराष्ट्रातील शरद पवार यांच्या कुटुंबालाही राजेशाही वारसा आहे. अगदी छोट्या गावातून आलेल्या या घराण्याने महाराष्ट्राच्या राजकारणावर दीर्घकाळ वर्चस्व गाजवले आहे. शरद पवार यांच्या संपूर्ण कुटुंबाची माहिती जाणून घेऊया.

मु. पो. काटेवाडी, जिल्हा बारामती
शरद पवार यांच्या घराण्याचा हा कायमचा पत्ता आहे. अठराव्या शतकातील भीषण दुष्काळामुळे साताऱ्यातील अनेकांना पाण्याच्या शोधात स्थलांतर करावे लागले. त्यावेळी शरद पवारांचे पूर्वज साताऱ्यातून विस्थापित होऊन बारामतीच्या काटेवाडीत स्थायिक झाले होते. पवारांचे पूर्वज सातारा येथील भोंसले (छत्रपती शिवाजींचे वंशज) शिपाई म्हणून काम करत असताना काटेवाडीत आले आणि शेती करू लागले. कष्टाने त्यांनी नापीक जमीन सुपीक केली आणि नंतर उसाची शेती सुरू केली.

पवार यांचे वडील ऊस उत्पादक संघाचे संस्थापक होते.
शरद पवार यांनी नेहमीच चिनी लॉबीवर वर्चस्व गाजवण्याचे खरे कारण म्हणजे वीस पिढ्यांपासून या क्षेत्रात त्यांचा प्रभाव आहे. शरद पवार यांचे वडील गोविंद राव पवार हे विशेष सुशिक्षित नव्हते, परंतु त्यांच्याकडे नैसर्गिक साधनसंपत्ती आणि नेतृत्व कौशल्य होते. त्यांनी संपूर्ण बारामतीतील ऊस उत्पादकांना एकत्र करून सहकारी संस्था स्थापन केली. हे एक मोठे यश होते आणि सहकारी क्रियाकलाप इतर आसपासच्या जिल्ह्यांमध्ये देखील पसरू लागले. त्यातून पतसंस्था व साखर सहकारी कारखाने सुरू झाले.

आई शारदाबाई माझ्या प्रेरणा: शरद पवार
शरद पवार यांना एकूण 11 भावंडे आहेत. वडील गोविंदराव आणि आई शारदाबाई मुलांच्या शिक्षणाबाबत अत्यंत जागरूक होते. त्यामुळे मर्यादित साधने असूनही प्रत्येक मुलाला उच्च शिक्षण मिळेल याची त्यांनी काळजी घेतली. शरद पवार आपल्या आई शारदाबाईंना प्रेरणास्त्रोत मानतात. तिच्या आत्मचरित्रात तिने म्हटले आहे की, 11 मुले आणि पतीची काळजी घेण्यासोबतच माझी आई शेताचीही काळजी घेत असे. सार्वजनिक जीवनातही त्या तितक्याच सक्रिय होत्या. पवार यांनी आत्मचरित्रात सांगितले आहे की, त्यांची आई महिलांसाठी रात्रशाळा चालवत असे. ब्रिटिश राजवटीत जिल्हा अधीक्षकांनी माझ्या आईची बारामती महिला उत्कर्ष समितीवर नियुक्ती केली होती.

एक भाऊ शहीद झाला, तर दुसरा भाऊ व्ही शांतारामचा सहाय्यक
शरद पवार यांचे मोठे बंधू वसंतराव पवार हे उसाचे पीक लुटण्यासाठी आलेल्या डाकूंसोबत झालेल्या चकमकीत ठार झाले. त्यांचे स्मारक आजही काटेवाडीच्या पाड्यात आहे. दुसरा भाऊ अनंतराव पुण्यात स्थायिक झाला आणि प्रभात स्टुडिओमध्ये प्रसिद्ध चित्रपट निर्माते व्ही शांताराम यांच्याकडे सहाय्यक दिग्दर्शक म्हणून तीस वर्षे काम केले. व्ही शांताराम यांचे प्रसिद्ध चित्रपट जनक पायल बाजे, जल बिन मछली नृत्य बिन बिजली आणि सहेरा हे अनंतराव पवार यांचे सहाय्यक दिग्दर्शक होते. शरद यांचे बंधू प्रतापराव पवार हे ‘सकाळ’ या मराठी दैनिकाचे मालक आहेत.

पवारांची राजकारणातील दुसरी आणि तिसरी पिढी
शरद पवार यांच्यानंतर त्यांची कन्या सुप्रिया सुळे आणि भाऊ अनंतराव यांचे पुत्र अजित पवार हे दोन दशके राजकारणात सक्रिय आहेत. आता अजित यांचा मुलगा पार्थ आणि दिनकर राव यांचा नातू रोहित यांनीही राजकारणात प्रवेश केला आहे. गेल्या लोकसभा निवडणुकीत पार्थने मावळ मतदारसंघातून निवडणूक लढवली होती, तर रोहितने कर्जतमधून निवडणूक जिंकून महाराष्ट्र विधानसभेत यशस्वीपणे प्रवेश केला आहे.

राजकारणाव्यतिरिक्त क्रिकेटशीही कौटुंबिक संबंध आहेत
पवार कुटुंबीय जितके क्रिकेटचे चाहते आहेत, तितकेच ते राजकारणातही सक्रिय आहेत. राजकारणातील विशिष्ट गुगलीसाठी ओळखले जाणारे शरद पवार हे त्यांच्या महाविद्यालयीन काळात वेगवान गोलंदाज म्हणून ओळखले जात होते. त्यांचे सासरे सदाशिवराव रणजी करंडक खेळले आहेत. शरद पवार स्वतः क्रिकेटमध्ये करिअर करू शकले नाहीत पण बीसीसीआयचे अध्यक्ष राहिले आहेत. 2005 ते 2008 पर्यंत शरद पवार हे देशातील क्रिकेटची सर्वात मोठी प्रशासकीय संस्था बीसीसीआयचे प्रमुख होते. याशिवाय ते 2010 ते 2012 पर्यंत आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट परिषदेचे (ICC) अध्यक्षही होते. शरद पवार यांचे पुतणे अजित पवार हे देखील त्यांच्या महाविद्यालयीन काळात अतिशय चांगले फिरकी गोलंदाज म्हणून प्रसिद्ध होते. अजित यांचा मुलगा पार्थ हाही चांगला क्रिकेटपटू म्हणून आयपीएलच्या दुसऱ्या सत्राचा दावेदार मानला जात होता. 2019 च्या विधानसभा निवडणुकीनंतर शिवसेना आणि भाजप यांच्यातील गटबाजीमुळे महाराष्ट्रात राजकीय अनिश्चितता निर्माण झाली होती. अशा परिस्थितीत शिवसेना, काँग्रेस आणि राष्ट्रवादीला एका व्यासपीठावर आणून शरद पवार यांनी महाविकास आघाडीची स्थापना केली. 29 नोव्हेंबर 2019 रोजी जेव्हा उद्धव ठाकरे यांनी महाराष्ट्राच्या मुख्यमंत्रिपदाची सूत्रे हाती घेतली तेव्हा त्यामागे शरद पवार यांचा मेंदू असल्याचे मानले जाते. आणि त्यांचे पुतणे अजित पवार हे सध्या महाराष्ट्र विधानसभेचे विरोधी पक्षनेते आहेत.