आज मौखिक स्वछता दिवस (Oral Hygiene Day) या निमित्ताने पुण्यातील प्रसिद्ध दंतचिकित्सक राष्ट्रीय पुरस्कार विजेते डॉ. आदित्य पतकराव यांचा मौखिक आरोग्याची काळजी कशी घ्यावी याबाबतचा विशेष लेख..
ओरल हायजीन दिवस दरवर्षी १ ऑगस्ट रोजी साजरा केला जातो. या दिवसाचे उद्दिष्ट म्हणजे लोकांमध्ये दंत स्वास्थ्याबद्दल जागरूकता निर्माण करणे आणि योग्य दंत काळजीचे महत्त्व पटवून देणे.
दंत रोग हे अनेक गंभीर आरोग्य समस्यांचे मूळ असू शकतात. उदाहरणार्थ, दंत संक्रमणामुळे हृदयविकार, मधुमेह आणि इतर आजार होण्याची शक्यता वाढते. म्हणूनच, दंत स्वास्थ्याबद्दल जागरूकता वाढवणे अत्यंत आवश्यक आहे. लहान मुलांपासून ते वृद्धांपर्यंत सर्वांनीच दंत काळजीचे योग्य तंत्र शिकणे आणि पाळणे गरजेचे आहे. तसेच, योग्य आहार, नियमित व्यायाम आणि तंबाखू व अल्कोहोलचे सेवन टाळणे हेदेखील दंत स्वास्थ्यासाठी आवश्यक आहे.
दंत स्वास्थ्य किंवा ओरल हायजीन हा आपल्या एकूण आरोग्याचा एक महत्वाचा घटक आहे, ज्याची अनेकदा दुर्लक्ष होते. निरोगी दात आणि हिरड्या आपल्या दैनंदिन जीवनातील क्रिया, जसे की खाणे, बोलणे आणि हसणे, यासाठी अत्यावश्यक आहेत. त्यामुळे आपल्या दंत स्वास्थ्याची काळजी घेणे म्हणजेच आपल्या सर्वांगीण आरोग्याची काळजी घेणे होय.
दंत स्वास्थ्य राखण्यासाठी नियमित ब्रशिंग आणि फ्लॉसिंग हे अत्यंत आवश्यक आहे. दात स्वच्छ करण्यासाठी योग्य ब्रश आणि फ्लॉस वापरणे हेदेखील तितकेच महत्त्वाचे आहे. ब्रशिंग करताना मऊ ब्रिसल्स असलेला ब्रश वापरावा आणि दर दोन ते तीन महिन्यांनी ब्रश बदलावा. फ्लॉसिंग केल्यामुळे दातांच्या मधल्या भागातील अन्नकण आणि जंतू स्वच्छ होतात, ज्यामुळे हिरड्यांची आरोग्य सुधारते.
तसेच, तंबाखू, गुटखा आणि अल्कोहोल यासारख्या पदार्थांचे सेवन करणे टाळावे. हे पदार्थ केवळ दात आणि हिरड्यांच्या आरोग्याला हानी पोहोचवतात, असे नव्हे तर ते मुखाच्या कर्करोगासारख्या गंभीर आजारांचे मूळसुद्धा ठरू शकतात. म्हणूनच, या पदार्थांचे सेवन पूर्णपणे बंद करणे हे अत्यावश्यक आहे.
दंत स्वास्थ्य राखण्यासाठी नियमित दंतचिकित्सकांच्या भेटीही महत्त्वाच्या आहेत. सहा महिन्यांतून एकदा दंतचिकित्सकांकडे भेट देऊन, दातांची आणि हिरड्यांची तपासणी करून घ्यावी. यामुळे दंत समस्यांचे लवकर निदान होऊन त्याचे त्वरित उपचार होऊ शकतात. दंतचिकित्सकांच्या सल्ल्यानुसार स्केलिंग आणि क्लीनिंगसारख्या प्रक्रिया वेळोवेळी करून घ्याव्यात.
योग्य आहार आणि जीवनशैलीचे दंत स्वास्थ्यावर मोठे परिणाम होतात. कॅल्शियम आणि व्हिटॅमिन ‘डी’ युक्त आहार, जसे की दूध, चीज, दही, हिरव्या पालेभाज्या यांचा आहारात समावेश करावा. हे पोषक घटक दातांना बळकट बनवतात. तसेच, साखरेचे प्रमाण कमी असणारे खाद्यपदार्थ खाणे टाळावे, कारण साखर दातांवर जंतूसंक्रमण वाढवते.
पाणी पिणे हे देखील दंत स्वास्थ्यासाठी आवश्यक आहे. पाणी दातांवरील अन्नकण आणि जंतू धुवून टाकते आणि तोंडातील लाळेचे प्रमाण संतुलित ठेवते. लाळ तोंडातील जंतूंचे प्रमाण कमी करण्यास मदत करते.
दंत स्वास्थ्याबद्दल जागरूकता वाढवण्यासाठी ओरल हायजीन दिवस साजरा केला जातो. हा दिवस दरवर्षी १ ऑगस्ट रोजी साजरा केला जातो.
दंत आरोग्याचे महत्त्व ओळखून, सर्वांनीच आपल्या दंत स्वास्थ्याची काळजी घेणे आवश्यक आहे. योग्य दंत काळजीमुळे आपण निरोगी आणि आनंदी जीवन जगू शकतो.
डॉ. आदित्य पतकराव, वर्ल्ड बुक ऑफ रेकॉर्ड होल्डर, डेंटल ऑस्कर विनर, फोर्ब्स फिचर्ड डेंटिस्ट.
नवी सांगवी, पुणे.
